Rehabilitacja ręki po udarze
Udar mózgu jest jednym z najpoważniejszych schorzeń neurologicznych, prowadzących najczęściej do deficytów motorycznych, w tym do utraty funkcji kończyny górnej bądź jej osłabienia. W procesie rehabilitacji, szczególną uwagę poświęca się właśnie takim działaniom, jak terapia ręki po udarze, która jest kluczowa dla odzyskania samodzielności pacjenta.
Na czym polega rehabilitacja ręki po udarze - neuroplastyczność mózgu i znaczenie szybkiej interwencji
Neuroplastycznością nazywa się zdolność mózgu do reorganizacji i tworzenia nowych połączeń w odpowiedzi na uszkodzenia, np. takie, jak te powstałe w wyniku udaru. W kontekście terapii ręki, właśnie neuroplastyczność jest kluczowa, ponieważ umożliwia mózgowi niejako nauczanie jego zdrowych obszarów, aby przejęły funkcje tych, które zostały uszkodzone. W ramach ćwiczenia ręki po udarze mózgu wykorzystywana jest stymulacja tych procesów neuroplastycznych, a poprzez regularne i właściwie ukierunkowane ćwiczenia tworzą się nowe ścieżki neuronowe, pozwalające na poprawę kontroli ruchowej i przywrócenie funkcji ręki. Z tego więc powodu wczesna i intensywna rehabilitacja, do 5-6 miesięcy po incydencie, jest tak istotna, ponieważ im szybciej zostaną uruchomione mechanizmy neuroplastyczności, tym większa szansa na odzyskanie przez pacjenta sprawności.
Jak więc widać, wczesne rozpoczęcie rehabilitacji ręki po udarze jest kluczowe dla osiągnięcia możliwie najlepszych efektów terapii. Najbardziej dynamiczna poprawa funkcji oraz wzmożona neuroplastyczność ma miejsce do trzeciego miesiąca po udarze, kiedy indywidualny program fizjoterapii pacjenta z zaburzoną funkcją ręki powinien obejmować wielopłaszczyznową stymulację układu nerwowego, ćwiczenia struktury i funkcji, a także aktywności i partycypacji pacjenta zgodnie z modelem ICF (International Classification of Functioning, Disability and Health).
Metody rehabilitacji ręki po udarze
Rehabilitacja ręki po udarze wykorzystuje różnego typu techniki, które w efekcie wpływają na przywrócenie jej możliwie największej sprawności. Zatem jak rehabilitować po udarze mózgu rękę? Jedną z metod jest mobilizacja łopatki, ponieważ jej prawidłowa ruchomość względem klatki piersiowej jest kluczowa dla funkcji ręki. Terapia usprawniająca rękę rozpoczyna się właśnie od tej mobilizacji, która obejmuje ruchy w dwóch płaszczyznach ukośnych:
- uniesienie przednie-obniżenie tylne
- uniesienie tylne-obniżenie przednie.
Mobilizacja łopatki umożliwia zachowanie prawidłowego zakresu ruchomości stawów, jak również elastyczności mięśni.
Chcesz dowiedzieć się więcej?
Skontaktuj się z nami
Jakie ćwiczenia wykonywać po udarze?
Na różnych etapach terapii ręki wykonywane są także ćwiczenia bierne po udarze oraz ćwiczenia czynne. Gdy kończyna jest jeszcze wiotka, ćwiczenia bierne wykonywane przez fizjoterapeutę pozwalają na zachowanie odpowiedniego zakresu ruchomości stawów i elastyczności mięśni, a stymulowanie chorej ręki umożliwia zachowanie przez nią pamięci ruchowej. Z kolei ćwiczenia czynne z oporem to sposób na usprawnianie po udarze mózgu służące wzbudzaniu napięcia mięśniowego w kończynie zajętej, poprzez wykonywanie ćwiczeń czynnych z oporem kończyną zdrową. Wykorzystuje się tu zjawisko synergizmu mięśniowego, kiedy napięcie mięśniowe przenosi się ze zdrowej kończyny na tę zajętą porażeniem.
Usprawnianie ręki po udarze może także wykorzystywać metodę PNF opartą na wykorzystaniu i utrwalaniu prawidłowych wzorców ruchowych. Ponieważ ruchy kończyny górnej w codziennych życiowych czynnościach są najczęściej ruchami trójpłaszczyznowymi, zalecane jest wdrażanie wzorców diagonalnych z metody PNF, ponieważ wzorce te pomagają w odbudowie funkcji ręki stymulując naturalne ruchy.
Jeszcze inną możliwą do zastosowania w terapii ręki metodą jest aproksymacja. Jest to stosowanie delikatnego nacisku na stawy stymulującego receptory w stawach i mięśniach. Aproksymacja poprawia stabilizację stawów i wzmacnia mięśnie, co jest kluczowe dla wykonywania precyzyjnych ruchów ręką, a także poprawia czucie głębokie.
Ćwiczenia dla pacjentów po udarze w zakresie rehabilitacji ręki to proces skomplikowany, ale kluczowy, znacząco wpływający na jakość życia pacjenta. Rehabilitacja musi być tu intensywna, a przede wszystkim dostosowana do indywidualnych potrzeb pacjenta. Regularne ćwiczenia, zarówno pod okiem specjalistów, jak i rehabilitacja po udarze mózgu w domu wykonywana samodzielnie, są tu niezbędne do stymulacji procesów neuroplastycznych i poprawy funkcji ręki. Niewątpliwie rozpoczęcie terapii w ciągu pierwszych dni bądź tygodni po udarze znacząco zwiększa szanse na pełne lub częściowe odzyskanie funkcji ręki.
